دریانوردی، سفری پر رمز و راز و گاه پر مخاطره در پهنه بیکران آب های آزاد است. درست است که جاده‌ها و بزرگراه‌ها با علائم و خطوط مشخص مسیر را به رانندگان نشان می‌دهند، اما در پهنه بیکران آبهای آزاد، چنین علامت‌های آشنایی وجود ندارد. در این سفر، دریانوردان، علاوه بر تکیه بر مهارت و تجربه خود، به ابزارها و علائمی اتکا می‌کنند که مسیر امن را به آنها نشان می‌دهد.
قابلیت دیده شدن و شنیده شدن این علائم، سیستمی را به وجود می‌آورد که مسیر ایمن را به دریانوردان نشان می‌دهد. اشکال و موقعیت هر علامت، معنای خاص خود را دارد و دریانورد با شناسایی آنها، می‌تواند مسیر مستقیم و ایمن را در پیش گرفته و از خطرات احتمالی جلوگیری نماید.
علائم کمک ناوبری چیستند؟
علائم کمک ناوبری، مجموعه‌ای از تجهیزات و سازه‌های خارجی هستند که به منظور هدایت و راهنمایی دریانوردان در مسیرهای دریایی و همچنین هشدار در خصوص خطرات و موانع ناوبری، تعبیه می‌شوند. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- چراغ های دریایی: فانوس های دریایی که آن ها را چراغ دریایی نیز می گویند. این چراغ ها که در سواحل، جزایر و یا سازه های دریایی نصب می شوند، با تابش نور در رنگ ها و الگوهای مختلف، اطلاعات حیاتی راجع به موقعیت، خطرات و مسیر امن را به کشتی ها ارائه می دهند. یکی از ویژگی های قابل ملاحضه فانوسهای دریایی، ارتفاع با نور سفید با ریتم های متفاوت( مثال 3 فلاش، 1 ثانیه مکث و یا 3فلاش، 20 ثانیه مکث و غیره) و نیز در شب قابل رویت می باشد.
- بویه ها: شناور های استوانه ای یا مخروطی شکلی هستند که در اندازه های مختلف وجود دارند و بوسیله زنجیر و لنگر در موقعیت های مختلف جهت راهنمایی دریانوردان و اطلاعاتی راجع به عمق آب، مسیر کانال ها، محدوده های خطرناک و سایر اطلاعات ناوبری را به دریانوردان ارائه می کنند.
- علائم لیترال (Lateral Marks)
- علائم کاردینال (Cardinal Marks)
- علائم مربوط به خطر پنهان (Isolated Danger Marks)
- علائم آبهای ایمن (Safe Water Marks)
- علائم ویژه (Special marks)
بویه لاترال قرمز
بویه فوق در کانال ها و خور ها به کار گرفته می شود و نمایاین گر سمت چپ کانال، برای شناور های ورودی می باشد.
علامت شناسایی بویه:
در شب: چراغ چشمک زن قرمز با ریتم: 1 فلش به مدت 1 ثانیه روشن - 5 ثانیه خاموش
در روز: رنگ قرمز بویه با یک مخروط نشسته بر روی آن
بویه لاترال سبز
بویه فوق در کانال ها و خور ها به کار گرفته می شود و نمایاین گر سمت راست کانال، برای شناور های ورودی می باشد.
علامت شناسایی بویه:
در شب: چراغ چشمک زن سبز با ریتم: 1 فلش بمدت 1 ثانیه روشن - 5 ثانیه خاموش
در روز: رنگ سبز بویه با یک مخروط نشسته بر روی آن
علائم کاردینال (Cardinal Marks)
علائم کاردینال، بهترین و ایمن ترین جهت را برای عبور کشتی ها از سمت شمال، جنوب، شرق، غرب نشان می دهند.
علائم کاردینال از طریق سه ویژگی شناخته می شوند:
علامت بالایی: دو مخروط سیاه رنگ جدا از هم.
رنگ: قطعات سیاه و زرد که جای قسمت سیاه با موقعیت نوک مخروط بالایی تعیین می شود.
چراغ: علائم کاردینال در شب یک چراغ چشمک زن سفید دارند.
بویه کاردینال شمال: نوک مخروط ها به سمت بالا و قسمت سیاه بالای قسمت زرد است. ریتم فلاش چراغ در شب به صورت پیوسته و بدون مکث است.
بویه کاردینال جنوب: نوک مخروط ها به سمت پایین و قسمت سیاه زیر قسمت زرد است. ریتم فلاش چراغ در شب به صورت 6 فلاش متوالی، سپس یک فلاش طولانی تر و مکث، و دوباره همین روند ادامه دارد. فلاش طولانی تر درکاردینال جنوب که بعد از شش فلاش متوالی دیده می شود برای این است که بتوان به راحتی کاردینال جنوب را تشخیص داده و در شرایطی که دید مناسب وجود ندارد با کاردینال شرق و غرب اشتباه نشود.
بویه کاردینال شرق: نوک مخروط ها به سمت بیرون و مخالف هم و قسمت زرد رنگ بین دو قسمت سیاه رنگ قرار دارد. ریتم فلاش چراغ در شب به صورت سه فلاش متوالی، بعد مکث و دوباره همین روال ادامه دارد.
بویه کاردینال غرب: نوک مخروط ها به سمت داخل و روبروی هم است و قسمت سیاه بین دو قسمت زرد رنگ قرار دارد. . ریتم فلاش چراغ در شب به صورت 9 فلاش متوالی، سپس مکث و بعد تکرار همین روال است.
بویه خطر پنهان (Isolated Danger Marks)
بویه فوق نشان دهنده خطر در اطراف و موقعیت خود می باشد و شناور ها با این بویه باید با رعایت فاصله ایمن از بویه دریانوردی کنند.
علامت شناسایی بویه:
در شب چراغ چشمک زن سفید
با ریتم: رنگ بویه از سطح دریا مشکی -قرمز-مشکی
بویه مغروقه جدید
بویه فوق نشان می دهد که در آن محدوده شناور با شیئی غرق گردیده و تا جای ممکن از بویه فوق دور شوید.
علامت شناسایی بویه:
در شب: چراغ چشمک زن با ریتم: 1 فلش روشن آبی 1-ثانیه خاموش 1-فلش روشن زرد1-ثانیه خاموش
در روز: رنگ بویه آبی و زرد راه راه که شکل هندسی بعلاوه زرد در بالای آن قرار داده.
بویه آبهای ایمن (Safe Water Marks)
بویه فوق نشان دهنده منطقه ایمن در خود موقعیت و اطراف آن جهت دریانوردی می باشد.
علامت شناسایی بویه:
در شب: چراغ چشمک زن با نور سفید با ریتم: 1 فلش بمدت 1 ثانیه روشن، 1 ثانیه خاموش بصورت مستمر
در روز: رنگ سفید و قرمز راه راه با یک توپ قرمز نشسته بر روی آن
بویه ویژه (Special marks)
بویه فوق محدوده خاص میباشد که در این محدوده بنا به شرایط ویژه تعریف می شود.
علامت شناسایی بویه:
در شب: چراغ چشمک زن زرد با ریتم: 3 فلش - 15 ثانیه خاموش
در روز: رنگ زرد بویه که شکل هندسی ضربدر زرد در بالای آن قرار دارد.
- بیکن ها: این علائم ثابت که در سواحل و یا سازه های دریایی نصب می شوند، اطلاعاتی راجع به موقعیت، خطرات و مسیر امن را به کشتی ها ارائه می دهند.بیکن ها شامل دو دسته می شوند: بیکن روشن (LIGHTS) مخصوص شب و بیکن بدون نور (DAYBEACONS) مخصوص روز.
بیکن هایی که در روز مورد استفاده قرار می گیرند فاقد چراغ بوده و از طریق رنگ ، شکل و یا شماره قابل شناسایی هستند. ساده ترین نوع بیکن تک پایه ای است. برخی از فانوس های دریایی در شب و با نصب چراغ روی آن ها قابل رویت می باشند. بیکن ترانزیت از جمله معروف ترین بیکن مخصوص شب است.
- علامت های روز: این علائم که در سواحل و یا سازه های دریایی نصب می شوند، اطلاعاتی راجع به موقعیت، خطرات و مسیر امن را به کشتی ها در طول روز ارائه می دهند.
- سیستم های ناوبری رادیویی: این سیستم ها از امواج رادیویی برای ارائه اطلاعات ناوبری به کشتی ها استفاده می کنند.
اهمیت علائم کمک ناوبری و چراغ های دریایی
اهمیت علائم کمک ناوبری و چراغ های دریایی را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- افزایش ایمنی دریانوردی: این علائم با ارائه اطلاعات دقیق و به موقع، به دریانوردان در هدایت امن کشتی ها و جلوگیری از بروز سوانح کمک می کنند.
- کاهش خطرات: این علائم با هشدار در خصوص خطرات و موانع ناوبری، به دریانوردان در اجتناب از آنها کمک می کنند.
- تسهیل تردد دریایی: این علائم با علامت گذاری مسیرهای امن و کانال ها، تردد روان و ایمن کشتی ها را در آب های شلوغ تسهیل می کنند.
- حفاظت از محیط زیست: با جلوگیری از بروز سوانح دریایی، از آلودگی و تخریب محیط زیست دریایی جلوگیری می کنند.
نگهداری و به روز رسانی علائم کمک ناوبری
نگهداری و به روز رسانی علائم کمک ناوبری، امری ضروری برای تضمین کارایی و عملکرد صحیح آنها است. این امر شامل موارد زیر می‌شود:
- بازرسی و تعمیرات دوره‌ای: علائم باید به طور منظم توسط متخصصان مورد بازرسی و تعمیرات قرار گیرند تا از سالم بودن و کارکرد صحیح آنها اطمینان حاصل شود.
- به روز رسانی تجهیزات: با پیشرفت تکنولوژی، لازم است تا علائم کمک ناوبری نیز به روز شده و از جدیدترین تجهیزات و فناوری ها استفاده کنند.
- اطلاع رسانی به دریانوردان: هرگونه تغییر در علائم کمک ناوبری، باید به طور به موقع به دریانوردان اطلاع رسانی شود تا از بروز خطرات احتمالی جلوگیری شود.
جمع بندی
علائم کمک ناوبری و چراغ های دریایی، نقشی حیاتی در هدایت امن کشتی ها و ارتقای ایمنی دریانوردی ایفا می‌کنند. با اتکا به این علائم و تجهیزات، دریانوردان می‌توانند با اطمینان خاطر و با کمترین خطر، راه خود را در پهنه بیکران دریاها پیدا کنند.
